İSLAM VE BARIŞ

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
ANTLAŞMA ve BARIŞ KAVRAMLARI
I. Antlaşma Kavramı
II. Barış Kavramı
III. İslam Öncesi Dönemde (Arap Toplumunda) Antlaşma
Kavramı
IV. Uluslararası Sorunların Çözüme Kavuşturulmasında Başvurulan
Yöntemler
A. Dostane Yollar
1. Siyasî Yollar
a. Siyasî Müzakereler
b. Arabuluculuk (Tavassut, Uzlaştırma, Vesâta, Islah)
2. Hukukî Yollar
a. Tahkim
b. Uluslararası Yargı
B. Hasmâne Yollar
1. Misilleme / Mukabele (bi’l-Misil)
2. Abluka
3. Ekonomik Ambargo ve Boykot
4. Diplomatik İlişkileri Kesmek ve Anlaşmaları Yenilememek
5. Sınır Boyu Olaylar-Çatışmalar
V. Uluslararası Antlaşmaların Mahiyeti ve Çeşitleri
A. Uluslararası Antlaşmaların Mahiyeti
B. Uluslararası Antlaşmaların Çeşitleri
1. İslam Hukukunda Geçerliliği Bakımından Antlaşmalar
a. Vâcip Antlaşmalar
b. Câiz Antlaşmalar
c. Mahzurlu Antlaşmalar
2. Süreleri Bakımından Antlaşmalar
a. Muvakkat (Muakkat-Mukayyed) Antlaşmalar
b. Muvakkat Olmayan (Mutlak, Müebbed) Antlaşmalar
3. Konuları Bakımından Antlaşma Çeşitleri
4. Tarafların Nicelik ve Nitelikleri Bakımından Antlaşmalar
VI. Uluslararası Antlaşmaların Akti
A. Uluslararası Antlaşmaların Tarafları
B. Uluslararası Antlaşmalarda İrade
C. Uluslararası Antlaşmaların Konusu
D. Uluslararası Antlaşmaların Hazırlanması
1. Temsilciler Aracılığı ile Görüşmeler
2. Uluslararası Antlaşmaların Düzenlenmesi ve Kaleme Alınması
E. Uluslararası Antlaşmaların İmzalanması, Tasdiki, Tescili, Neşir ve
İlanı

İKİNCİ BÖLÜM
İSLAM HUKUKUNDA BARIŞI TESİS EDEN
ULUSLARARASI ANTLAŞMALARIN
İCRÂSI, HUKUKÎ SONUÇLARI VE SONA ERMESİ
I. İslam Hukukunda Antlaşma İmzalamanın Meşrûiyeti
A. Kur’ân-ı Kerim Açısından Barış ve Antlaşma Yapmanın
Meşrûiyeti
B. Hz. Peygamber (SAV)’in Sünneti Açısından Barış ve Antlaşma
Yapmanın Meşrûiyeti
1. Hz. Peygamber (SAV)’in Antlaşmaları
a. Hz. Peygamber (SAV)’in Peygamberliği Öncesinde Yaptığı
Antlaşmalar
b. Hz. Peygamber (SAV)’in Peygamberliği ile Hicreti Arasında
Akdettiği Antlaşmalar
c. Hz. Peygamber (SAV)’in Hicretten Sonra İmzaladığı
Antlaşmalar
ca. Müslümanlar Arasında Yapılan Kardeşlik Antlaşması
cb. Medine’deki Topluluklar Arasında Yapılan Antlaşmalar
cc. Medine Dışındaki Diğer Topluluklarla Yapılan Antlaşmalar
cd. Hz. Peygamber (SAV)’in Diplomatik Mektupları ve
Elçi Kabulleri
2. Hz. Peygamber (SAV) ve Antlaşmalarında Takip Ettiği Genel
Siyaset
3. Hz. Peygamber (SAV) Sonrasında Antlaşma Uygulamaları
4. Osmanlı Devleti’nin Batı ile Münasebetleri ve Bazı Antlaşma
Uygulamaları
C. İslam Hukukçularının Antlaşma Yapmanın Meşrûiyetine İlişkin
Görüşleri
II. İslam Hukukunda Uluslararası Antlaşmanın Şartları
III. İslam Hukukunda Uluslararası Antlaşmalarda Süre
Sınırlaması
IV. İslam Hukukuna Göre Uluslararası Antlaşmaların Etkileri ve
Doğurduğu Hukukî Sonuçlar
1. Antlaşmaların Üçüncü Kişilere Haklar Tanıması
2. Antlaşmaların Üçüncü Kişilere Sorumluluk Yüklemesi
V. Uluslararası Antlaşmaların Sona Ermesi
A. Tarafların Ortak İrade Beyanı
B. Fesih, Çekilme ve Vazgeçme
C. Antlaşma Hükümlerinin İcra Edilmesi (Sorumlulukların Yerine
Getirilmesi)
D. Belirlenen Sürenin Tamamlanması
E. Şartlardaki Değişimler
F. Savaş
G. İcrânın İmkânsızlığı
SONUÇ
KAYNAKÇA
EKLER
DİZİN


Arka Kapak Yazısından…
Müslümanlarla gayri müslimler arasındaki olağan ilişkinin savaş veya barış olması konusunda İslam hukukçularının düştüğü ihtilaf, milletlerarası hukukun en önemli kavram ve konularından biri olarak karşımıza çıkan antlaşmaların İslam hukukundaki meşruiyetini ve yerini derinden etkilemiştir.
Her vesileyle barışa çağrıda bulunduğu, bozgunculuğa, kaosa, vahşete karşı çıktığı Kur’ân-ı Kerim ve Hz. Peygamber(SAV)’in uygulamalarıyla net biçimde görülen İslam’ın milletlerarası ilişkiler kuramında, savaş ve çatışma halinin karşıtı olarak antlaşmaya biçtiği rol ve buna bağlı olarak, yapılan antlaşmaların herhangi bir süreyle sınırlı olup olmadığı, müslümanların hangi şartlarla antlaşma yapabilecekleri ve antlaşmaları terk edebilecekleri hakkında görüşler ileri sürülmüştür.
İslam, çatışmayı körükleyen, savaşı hayat gayesi edinen, büyük bir hızla yayılmasını şiddete borçlu olan, antlaşma ve antlaşmalı olmak konusunda katı bir tutum izleyen bir din değil, insanın huzuru ve yeryüzünün ıslahı yolunda savaşı ve barışı hayatın gerçekleri kabul eden, ama anlaşıldığı üzere barışı şiddete tercih eden ve antlaşmalı olma hali konusunda ufku geniş bir yapıdır. İslam dini savaşın, şiddetin, çatışmanın varlığını ve kaçınılmazlığını göz ardı etmemiş ve alınması gereken önlem, izelenmesi gereken kuralları ortaya koymuş, barışı da olağan dışı bir durum olarak nitelememiş, mensuplarına İslam’ın ruhu ve temel değerlerine sadık kalmak, İslam’ın ve müslümanların maslahatını gözetmek kaydıyla antlaşmalar yapmak konusunda büyük bir serbesti tanımıştır. Buna göre müslümanların yaşadıkları çağın şartlarını, temin edilecek maslahatları, bunun yanında medeniyetlerinin huzur, gelişme ve barışa olan ihtiyacını dikkate alarak antlaşmalar yapmalarının son derece olağan ve hatta gerekli bir durum olduğuna inanıyoruz.